Wat is een hond voor dier?
Wat is dat nou eigenlijk: een hond? Is het een gezellige knuffel, leerzaam voor de kinderen, een wandelmaatje, iets om ‘stoerder’ door te lijken? Gek genoeg, is een hond geen van deze zaken, hoewel we hem juist daarom soms kiezen. Een hond is een dier dat bij uitstek met ons kan en wil leven. Hij heeft echter wel een en ander nodig. Een hond is namelijk van oorsprong een roedeldier en een jachtdier. Dat brengt een en ander met zich mee. Zo moet hij worden opgevoed, om goed mee te komen in onze samenleving.
Wat heeft een hond nodig?
Er is een aantal dingen dat een hond nodig heeft. Dat komt nog uit de tijd dat hij roedeldier en jachtdier was. Uiteraard heeft hij verzorging nodig. Hij moet genoeg en de juiste voeding en water krijgen. En hij moet veel en veilig kunnen kauwen. Zo mag kauwmateriaal niet vast komen te zitten in de bek of in één keer worden ingeslikt. Het mag ook niet splinteren en er mogen geen grote stukken af komen. Verzorgen betekent ook: genoeg vachtverzorging, bescherming tegen ziek worden, of nare beestjes als vlooien en wormen. Als de hond wel ziek wordt, moet hij door een dierenarts onderzocht en behandeld worden. Je moet dan thuis kunnen blijven om hem te verzorgen, als dat nodig is. Of een oppas regelen waarbij de hond zich veilig voelt.
Naast verzorging, heeft de hond als roedeldier aandacht, gezelschap en tijd nodig. Samen er op uit trekken is vaak het mooiste dat je een hond bieden kunt. Het is ook hard nodig, onder andere om ongewenst gedrag te voorkomen. Honden, van oorsprong jachtdieren die vele kilometers aflegden op zoek naar eten, hebben grote behoefte aan beweging en activiteit. Samen actief zijn is dus ook echt nodig om de hond ‘gelukkig te kunnen laten zijn’. ‘Welzijn’ noemen we dat.
Het Dierenwelzijnsweb en het GroenKennisnet geven informatie over welzijn.
Om jouw hond goed te laten meedraaien in onze drukke samenleving, moet je hem ook opvoeden. En je wilt goed begrijpen wat hij aangeeft, bijvoorbeeld met zijn hondenlijf. Communiceren noemen we dat. Over dat ‘communiceren’ zijn veel misverstanden. Neem het ‘grote kwispelmisverstand’. Vaak wordt gezegd dat een hond die kwispelt ‘blij is’. Honden kwispelen, maar kwispelen is lang niet altijd een uiting van blijdschap. Onderstaande afbeelding laat drie verschillende kwispels zien. Elk betekenen ze iets anders.
Zwabberkwispel
De enige echte 'blije' kwispel is de zwabberkwispel. De hond veegt dan als het ware de vloer aan met zijn staart en drukt zijn achterhand daarbij richting de grond. Het lijf van de hond is ontspannen. De hond maakt op deze wijze sociaal contact.
Stijve kwispel
Elke andere kwispel duidt meer op een gespannen hond, dan ook blij zijn. Een hond kan zelfs op het punt staan een andere hond aan te vallen als je een hoge, gespannen kwispel ziet.
Onzichtbare kwispel
De onzichtbare kwispel zie je bij een angstige hond. Die kwispel zit dan helemaal onder de buik verstopt. Ook dat is een kwispel die spanning verraadt, geen blijdschap.
Hoe communiceert een hond?
Hoe communiceert een hond dan precies met zijn hondenlijf? Dat doet hij bijvoorbeeld met die staart. Die kunnen de meeste honden omhoog of omlaag doen. Ook de oren kunnen vaak omhoog of omlaag. Een lagere houding geeft onzekerheid aan, een hogere meer zekerheid. Verder kunnen honden bepaalde signalen van spanning laten zien. Ook allerlei gedragingen zoals weglopen of juist strak aankijken zijn ‘lichaamstaal’. Lichaamstaal is de taal van het hondenlijf. Met die lichaamstaal kan een hond je dingen vertellen over angst, agressie, pijn, of over iets wel of niet willen als hond.
Leuke boeken zijn bijvoorbeeld: 'Begrijp ik mijn hond' met ISBN: 9789059561199 & 'Hondentaal is lichaamstaal' met ISBN: 9789052106557.
Door je hond te leren lezen, kun je bijtijds zien aankomen wat er in een situatie gaat gebeuren. Je kunt dan ingrijpen vóórdat iets vervelends gebeurt. Helaas blijkt uit onderzoek dat veel hondenbezitters de eerste tekenen van spanning bij hun hond niet herkennen. Dat is jammer, omdat bijsturen dan lastig wordt. Kijk dit filmpje over spanning maar eens:
Doe tip
Kies uit het ‘spanningsfilmpje’ een signaal. Ga nu op bezoek bij iemand met een hond, of ga naar een hondenuitlaatgebied in de buurt. Zie je het signaal? Wanneer? Kun je dat verklaren?
Door tijd te investeren in het leren lezen van honden, kun je jouw hond een betere begeleiding geven en dus een fijner leven.
Hoe leert een hond?
Honden hebben een bijzonder leervermogen. Ze leren vaak ook als wij dat helemaal niet willen. Kijk maar eens naar het aantal honden dat verbluffend goed geleerd heeft een vuilnisemmer open te maken. Of de komst van een postbode te voorspellen.
Wil je leren kunnen beïnvloeden, dan wil je inzicht hebben in hoe leren ‘werkt’. Een hondenschool of vereniging helpt je daarbij. Honden leren vooral door signalen (zoals het aantrekken van wandelschoenen) te koppelen aan gebeurtenissen (zoals de gebeurtenis ‘we gaan wandelen!’). Daarnaast leren ze van de gevolgen van hun gedrag (zoals: ‘als ik tijdens het eten rustig op mijn plaats zit, krijg ik iets om op te kauwen’).
Video - Hoe herken je een goede hondenschool of -vereniging?
Honden kunnen een leven lang leren. Wel is het zo dat ze als puppy een gevoelige periode hebben. In die periode leren ze dingen gewoon vinden. Later kan dat niet meer op die manier. Deze gevoelige periode heet ook wel de socialisatieperiode. Het is de tijd dat je een hond sociaal kunt maken en aan allerlei dingen kunt laten wennen. Dat voorkomt dat ze andere dieren als prooi gaan zien, angstig of agressief worden. Heel belangrijk dus!
VIDEO – De gevoelige periode van de hond benutten
Wat is ongewenst gedrag? Hoe voorkom ik dat?
Wel 40-90% van de hondenbezitters geeft aan dat zijn hond ongewenst gedrag toont. Kies je voor een hond? Dan is de kans groot dat je vervelend gedrag krijgt. Denk aan blaffen, opspringen, in huis plassen, agressief doen naar andere honden of aan het najagen van fietsers of hardlopers.
Voor ons is dat gedrag (meestal) ongewenst. We willen het niet. Toch is het vanuit de hond bezien normaal gedrag. Weet je nog dat we de hond een roedeldier en van oorsprong-jachtdier noemden? Een roedel(groeps)dier, wil zijn groep bij elkaar houden. Dan kan hij gaan blaffen als hij alleen is. En een van oorsprong-jachtdier, kan nog de behoefte hebben om iets na te jagen. Dat iets kan een ander dier zijn, maar ook bijvoorbeeld een hardloper of een fiets. Vanuit de hond bezien niet gek dus. Maar wel heel vervelend.
Ongewenst gedrag voorkom je door een hond te kiezen die bij je past. Een hond met erfelijke aanleg tot najagen (bijvoorbeeld de honden uit de groep van jachthonden), past misschien minder bij jou dan een gezelschapshond die daarvoor al lang niet meer is ingezet. Vervolgens is het belangrijk een goede fokker te kiezen, of een betrouwbaar herplaatskanaal. De fokker maakt namelijk een begin met de puppy sociaal te maken en te laten wennen aan de wereld. Dat voorkomt angst, agressie, prooigedrag. En tot slot is het belangrijk dat jij zelf bijtijds aan het opvoeden gaat. Op naar die hondenschool of vereniging dus. Goede hondenscholen vind je via: APDT-BENE, CKI-Raad van Beheer en SPPD. De belangenvereniging voor instructeurs is O&O.
Mocht je toch ongewenst gedrag tegenkomen? Vraag dan zo snel mogelijk hulp via: http://www.certipet.org, https://honden-gedragstherapie.nl, www.sppd.nl. Bijtijds goede hulp is goud waard, ga nooit zelf modderen of in op adviezen van de buren. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het wordt om gedrag te veranderen. Gewoontegedrag is bij ons lastig te veranderen en bij honden net zo.